Als ik zou moeten zeggen wat mij in de volwassen jaren dat ik op deze aarde rondloop het meest heeft veranderd, zou dat zijn dat ik moeder ben geworden. Als mij vervolgens wordt gevraagd úit te leggen hoe het mij heeft veranderd (wat wel eens gebeurt), sta ik naar mijn idee toch een beetje te wauwelen. Want, tja, wat verandert er níet.

Indrukwekkend zijn de lichamelijke veranderingen tijdens de zwangerschap en ongeëvenaarde hormoontoenames. Daarnaast toonde onderzoek enkele jaren geleden alweer, langdurige veranderingen in hersenstructuren tijdens de zwangerschap aan. Tenminste tot twee jaar na de geboorte*. Dit betreft met name hersengebieden betrokken bij sociale functies en dit zijn deels ook de gebieden die het sterkst reageren op het zien van de eigen baby na de geboorte.

Wauw, nu ik het weer lees, ben ik opnieuw diep onder de indruk. Met recht wordt er gesproken over een ‘transitie’ naar het moederschap, oftewel: de geboorte van een moeder. De Amerikaanse psychiater Alexandra Sacks vergelijkt de geboorte van een moeder met de adolescentie en spreekt over ‘matrescence’ (matrescentie). Net als in de adolescentie vinden er grote veranderingen plaats: hormonaal, lichamelijk en de nodige verschuivingen rondom de identiteit.

Hoewel de kennis over de verregaande veranderingen die het moederschap met zich meebrengt toeneemt, voelen veel vrouwen zich verloren in deze eerste fase. De vele veranderingen gaan gepaard met onzekerheid. Veel vrouwen twijfelen aan zichzelf, ervaren ups en downs, maar spreken hier niet gemakkelijker over. Bang voor een negatief oordeel. 

Want in een fase waarin vrouwen zoekend zijn, is de lijst met do’s en don’ts ten aanzien van de verzorging van je baby eindeloos. Ook lijkt de sociale en maatschappelijke support vaak ver te zoeken. En doen wij hier, als kind van deze tijd, zelf ook niet aan mee? Je hebt weliswaar een kind gekregen, maar ‘life must go on’, nietwaar? En al vind jij dat nog niet zo nodig, je werkgever en je portemonnee denken daar anders over. Werken, socializen, sporten, ‘back-in-shape’ en ‘alles-op-de-rit’. We zijn er druk mee. Te midden van dit ‘geweld’, probeer je je kindje te leren kennen, met alles wat daarbij hoort (de slapeloze nachten, het babyleed, de veranderende relatie met je partner etc.).

Gelukkig is er steeds meer aandacht voor de kwetsbaarheid en impact die deze fase, logischerwijs, met zich meebrengt. Maar is er ook ruimte om te vertragen, te wennen? En kan de omgeving hier misschien ook een steentje aan bijdragen? Een moeder die goed herstelt, ruimte ervaart en mentaal weerbaar is, is mijns inziens een aanwinst, een krachtpatser, op de werkvloer.

We hoeven deze vrouw niet te bemoederen, betuttelen of ondermijnen. Wel pleit ik voor het versterken van vrouwen in impactvolle, kwetsbare periodes. Door aandacht te hebben voor bijbehorende (negatieve én positieve) gedachten en gevoelens. Voor ruimte en begrip. Voor twijfelen en proberen, vallen en weer opstaan.

Want is dat niet het leven? De geboorte van een moeder is naast een transformatie ook niets nieuws onder de zon.

*Dr. Elseline Hoekzema doet met een onderzoeksgroep van het Universitair Medisch Centrum Amsterdam onderzoek naar de invloed van zwangerschap en moederschap op het menselijk brein. Zie voor meer informatie en publicaties: https://www.pregnancyandthebrain.com.